WO II

Drentse burgers bouwden een brug

...en bevorderden Frieslands bevrijding.

Uit: Ons Noorden van 22 mei 1945.

In de dagen rond 10 april (1945), zo lezen we in „De Vrije Pers", toen het noorden des lands in angstige spanning op de bevrijdende Canadese legers wachtte, ging er in de huizen van de gelukkigen, die nog op de een of andere manier electrische stroom konden bemachtigen, geen uur voorbij, of de radio werd ingeschakeld. De hoop op een spoedige verlossing van de onderdrukkers nam toe in de harten van de Drenten en Groningers, naarmate de tankspitsen ten oosten van de Drentsche Hoofdvaart vorderden. Doch de Friezen werd het bang te moede, want wie beter dan zij wistene welk een barrière hen nog van de oprukkende geallieerden scheidde.

Op een goede dag meldde Herrijzend Nederland evenwel plotseling, dat de Canadese spitsen tot in Diever doorgedrongen waren. Diever, over het kanaal dus! En zie, dit bruggenhoofd is het geweest, van waaruit Frieslands victorie begon. Dit bruggenhoofd danken zij aan een Drents opzichter van de Rijkswaterstaat, die met een aantal burgers onder het bereik der Duitse kanonnen een noodbrug over het kanaal sloeg, waarover het materiaal naar het westen stroomde.

Canadezen en Polen rukten in Drente op: Coevorden werd bevrijd, de spoorbaan Hoogeveen—Meppel gepasseerd, in de loop van woensdag de 11e april werd Dwingeloo bereikt en even later stonden Canadezen aan de Drentse Hoofdvaart. Waarschijnlijk heeft het niet in de bedoeling gelegen om de operaties onmiddellijk aan de westzijde ervan voort te zetten, doch er zijn factoren geweest (o.a. een noodkreet van de bevolking van Diever, waaide terugtrekkende Duitsers een vreselijke terreur uitoefenden) die den commandant de wenselijkheid van een noodbrug bij Dieverbrug deden inzien.

Met een opzichter van de Rijkswaterstaat te Dwingeloo werd overleg gepleegd en deze bood aan, met een aantal vrijwilligers een brug over het kanaal te slaan. Ondanks het feit, dat zowel Wittelte, de Haarsluis (ten zuiden van Geeuwenbrug) en Diever nog in Duitse handen en het geenszins denkbeeldig was, dat deze tegen het vallen van de avond het vuur zouden openen, meldden zich tal van vrijwilligers aan. Uit deze groep werden zestien bekwame vaklui gekozen, die 's avonds om negen uur met de bouw begonnen, terwijl de Canadezen de wegen naar Dieverbrug onder controle hielden.

De opdracht van den Canadezen commandant luidde: maak mij een brug, geschikt voor maximaal 9-tons wagens en zorg, dat die morgenvroeg half zeven klaar is. De hele nacht zwoegden en ploeterden de vrijwilligers, daarbij gebruik makend van een bok met materiaal, afkomstig van de op last van de Duitsers afgebroken Wittelterbrug, welk materiaal men speciaal met het oog op de bouw van een noodbrug in de buurt had weten vast te houden. De mannen smaakten tenslotte het genoegen, de brug tien minuten voor de vastgestelde tijd gereed te hebben en onmiddliijk startten de geallieerde colonnes naar het westen.

Het schijnt, dat de Canadese bevelvoerder na deze voorspoedige vorming van het „bruggenhoofd Dieverbrug" het krijgsplan gewijzigd heeft en meteen Friesland en de Kop van Overijsel heeft „meegenomen". Dezelfde morgen omstreeks elf uur stonden de eerste Canadese verkenners voor Steenwijk en nog de zelfde dag werd Wolvega bereikt.

Is het teveel gezegd, dat de Friezen, die er op enkele plaatsen na (Pingjum onder andere) bijna zonder kleerscheuren zijn afgekomen, dit mede te danken hebben aan de mannen van de Rijkswaterstaat en hun Drentse vrijwilligers?

11 april 1945. De commandant der Canadeesche troepen te Dwingeloo verklaart zich bereid den volgenden dag Diever te bevrijden wanneer in den komenden nacht te Dieverbrug een brug wordt geslagen, sterk genoeg voor voertuigen van 9 ton gewicht.

De mannelijke bevolking van Diever vlucht grootendeels naar Dwingeloo op het bericht, dat de Duitschers te Vledder van plan zijn andermaal naar Diever te komen. Met 16 vrijwilligers bouwt de opzichter van den Rijkswaterstaat R. Koers de gevraagde hulpbrug over de Smilder vaart.

Op 12 april 1945 trekken de Canadeezen bij Dieverbrug over de aldaar geslagen noodbrug en bevrijden Diever. Zij trekken verder naar Vledder en Wolvega.